Sữa mẹ có nguồn dinh dưỡng giúp con thông minh, trẻ tăng sức đề kháng, phát triển toàn diện.
Theo BS.CKI Lê Thị Kim Ngân – Trưởng khoa Sản, Trung tâm Sản phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, để giúp trẻ hấp thu nguồn sữa mẹ tốt nhất, các bà mẹ cần phải có phương pháp nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ đúng cách.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi. Sữa mẹ giàu dinh dưỡng và kháng thể tự nhiên mà không một loại dinh dưỡng nào có được. Vì vậy, nuôi con bằng sữa mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu đời sẽ giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển toàn diện.
Nuôi con bằng sữa mẹ là việc cho bé bú hoàn toàn bằng sữa được tiết ra từ vú mẹ trong suốt 6 tháng đầu đời, mẹ không cần bổ sung thêm cho trẻ bất kỳ loại thực phẩm nào khác, kể cả việc uống nước. Khi trẻ từ 6 tháng tuổi, mẹ vẫn tiếp tục cho bé bú sữa mẹ kết hợp với việc ăn dặm đầy đủ các nhóm thực phẩm để tăng cường dinh dưỡng.
Khi đang đói và đòi bú sữa, bé sẽ có những biểu hiện như thè lưỡi, liếm hoặc mút môi, lưỡi, liếm bàn tay hoặc ngón tay, khép, mở miệng thường xuyên. Bên cạnh đó, bé thường quay đầu sang hai bên tìm kiếm mẹ theo phản xạ, khua khoắng chân tay, kéo quần áo, phát ra tiếng rên rỉ hoặc làu bàu, mắt chuyển động liên tục, tỉnh giấc giữa chừng. Nếu chưa được mẹ cho bú kịp thời, bé sẽ cáu gắt và khóc.
Mẹ nên chú ý phát hiện sớm các dấu hiệu bé đòi bú để cho bé bú kịp thời, tránh để lúc con khóc rồi mới cho bú vì lúc này, có thể trẻ đã đói nhiều, dễ khóc hờn, bỏ bú.
Các hình thức của sữa mẹ
Để có thể nuôi con bằng sữa mẹ hiệu quả, đúng cách, khoa học, trước tiên mẹ cần biết rõ các dạng khác nhau của sữa mẹ.
Sữa non
Sữa non là sữa đầu tiên mà trẻ sơ sinh nhận được khi bắt đầu bú mẹ. Sữa non thường có màu vàng, chất sữa đặc hơn so với sữa trưởng thành. Giai đoạn sản xuất sữa non bắt đầu trong thời kỳ mang thai và kéo dài trong vài ngày sau khi phụ nữ sinh con. Sữa non chứa nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein và các hợp chất tăng cường miễn dịch để cung cấp năng lượng và hỗ trợ cho em bé trong những ngày đầu tiên chào đời. Theo bác sĩ Lê Thị Kim Ngân, sản phụ nên cho con bú ngay khi vừa chào đời để trẻ nhận được nguồn sữa đặc biệt này.
Sữa chuyển tiếp
Khi hết sữa non thì tuyến sữa bắt đầu tiết ra sữa chuyển tiếp. Loại sữa mẹ này sẽ chỉ xuất hiện từ 5-15 ngày, tính từ lúc sữa non kết thúc. Càng về gần cuối chu kỳ tiết sữa chuyển tiếp, thành phần dinh dưỡng của sữa này càng tiết nhiều hơn, dần giống với sữa trưởng thành.
Sữa trưởng thành
Sữa trưởng thành có protein chỉ bằng một nửa sữa non nhưng lại giàu chất béo hơn. Sữa trưởng thành sẽ xuất hiện khi sữa chuyển tiếp kết thúc.
Sữa đầu bữa
Sữa đầu bữa là sữa được tiết ra trong đầu bữa bú của bé, thường có màu trắng trong và chứa nhiều đường, đạm, nước hơn so với sữa cuối bữa.
Sữa cuối bữa
Sữa cuối bữa là loại sữa được tiết ra vào cuối bữa bú của trẻ, có màu trắng đục do chứa nhiều chất béo hơn sữa đầu bữa. Như vậy, tùy nhu cầu mà mẹ nên cho bé bú sữa đầu bữa và sữa cuối bữa để đảm bảo con hấp thu đầy đủ dưỡng chất.
Nuôi con bằng sữa mẹ đúng cách
Theo bản năng, cơ thể của người mẹ sẽ tự động tạo ra sữa cho dù bé có bú hay không. Song, thường sau khoảng tuần đầu tiên, việc sản xuất sữa nhiều hay ít sẽ phụ thuộc vào nhu cầu bú của trẻ. Do đó, bác sĩ Lê Thị Kim Ngân khuyên, muốn thiết lập và duy trì nguồn sữa lành mạnh, các bà mẹ cần cho con bú thường xuyên.
Việc cho con bú bằng sữa mẹ thường xuyên sẽ kích thích các dây thần kinh ở vú để gửi thông điệp đến tuyến yên trong não của mẹ. Tuyến yên tiết ra các hormone oxytocin và prolactin. Hormone prolactin có tác động đến tuyến sữa để tạo ra sữa mẹ, còn hormone oxytocin lại có nhiệm vụ báo hiệu phản xạ tiết sữa bằng cách làm cho các phế nang co lại và ép sữa mẹ vào ống dẫn sữa để cho bé bú.
Nếu mẹ cho con bú sau 1-3 giờ (ít nhất 8-12 lần một ngày), mức prolactin sẽ được tăng lên, từ đó kích thích việc sản xuất sữa nhiều hơn. Giai đoạn tạo sữa hoàn toàn này bắt đầu vào khoảng ngày thứ 9 sau khi sinh và kéo dài cho đến khi kết thúc thời kỳ cho con bú.
Mẹ nên cho trẻ bú đến khi nào mẹ cảm thấy trẻ có thể sẵn sàng cho việc cai sữa. Không có khuyến nghị về thời gian cho bé bú đến khi nào, song Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên, các bà mẹ nên cho con bú hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu đời, sau đó tiếp tục cho con bú cùng với bổ sung thực phẩm thích hợp cho đến 2 tuổi hoặc sau đó.
Thời gian bú mẹ phụ thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh của mỗi người mẹ và nhu cầu bú của từng trẻ. Mẹ chỉ nên cai sữa khi nhận thấy các dấu hiệu bé đã sẵn sàng rời xa nguồn sữa mẹ, chẳng hạn như: bé đã ăn dặm tốt và ăn đa dạng các nhóm thực phẩm; bé khỏe mạnh, tăng trưởng và phát triển tốt; bé không có nhu cầu bú mẹ nữa; bé có thể ngừng bú mà không quấy khóc, khát sữa mẹ dẫn đến lười ăn và sụt cân nhanh
Lợi ích khi nuôi con bằng sữa mẹ
Đối với trẻ
Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ là mang đến cho trẻ nguồn dinh dưỡng tốt nhất bao gồm:
Cung cấp dinh dưỡng: Sữa mẹ có sự kết hợp gần như hoàn hảo giữa vitamin, protein và chất béo. Đây là nguồn dinh dưỡng lý tưởng để cung cấp cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, sữa mẹ còn dễ tiêu hóa nên cũng giúp trẻ hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, nhất là trong giai đoạn sơ sinh, hệ tiêu hóa vẫn chưa hoàn thiện.
Cung cấp kháng thể: Sữa mẹ có chứa các kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ để chống lại vi rút và vi khuẩn. Vì thế, nuôi con bằng sữa mẹ sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hen suyễn hoặc dị ứng ở trẻ. Ngoài ra, trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, không kèm theo sữa công thức sẽ ít bị nhiễm trùng tai, bệnh hô hấp và tiêu chảy hơn.
Giảm nguy cơ mắc bệnh: Nghiên cứu cho thấy, trẻ bú sữa mẹ giúp giảm khả năng bị dị ứng và sâu răng, đồng thời phát triển xương hàm, răng, giọng nói, khuôn mặt tốt hơn. Đặc biệt, việc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ đã được chứng minh là có khả năng bảo vệ trẻ khỏi nhiều bệnh tật bao gồm: Viêm tai giữa; bệnh về đường hô hấp; cảm lạnh; vi rút, nhiễm tụ cầu, strep và e coli, dị ứng; rối loạn đường ruột; bệnh tiểu đường loại 2; một số bệnh ung thư thời thơ ấu…
Giúp tăng cân: Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ sẽ giúp tăng cân lành mạnh và tránh được nguy cơ thừa cân, béo phì. Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ (AAP) cho biết, việc cho con bú sữa mẹ còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa SIDS (hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh).
Đối với mẹ
Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ không chỉ tốt nhất cho trẻ nhỏ mà còn mang đến nhiều lợi ích cho mẹ như:
Giảm cân: Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc cho con bú sẽ đốt cháy nhiều calo hơn, từ đó giúp phụ nữ giảm cân nhanh hơn.
Giúp tử cung co lại: Thời kỳ mang thai, tử cung sẽ to ra để đáp ứng sự phát triển của thai nhi và dần co lại sau khi em bé ra đời. Nghiên cứu chỉ ra rằng, khi cho con bú, lượng hormone oxytocin trong cơ thể sẽ tăng cao. Oxytocin có tác dụng làm co thắt tử cung và giảm chảy máu, giúp tử cung trở lại kích thước trước đó.
Giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh: Trầm cảm sau sinh (PPD) có thể phát triển ngay sau khi sinh con. Nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ cho con bú dường như ít bị trầm cảm sau sinh hơn so với những bà mẹ cai sữa sớm hoặc không nuôi con bằng sữa mẹ.
Tăng sức đề kháng: Các nhà khoa học đã chứng minh, tổng thời gian phụ nữ cho con bú có liên quan mật thiết đến việc giảm nguy cơ ung thư vú và bệnh ung thư buồng trứng. Đồng thời, phụ nữ cho con bú ít có nguy cơ mắc phải các bệnh như huyết áp cao, viêm khớp, mỡ máu cao, tim mạch và tiểu đường tuýp 2.
Hỗ trợ tránh thai tự nhiên: Mặc dù cho con bú sữa mẹ cũng là một trong những phương pháp ngừa thai nhưng hiệu quả của phương pháp này chỉ đảm bảo khi hội tụ ba yếu tố: trong 4 tháng đầu sau sinh; cho con bú mẹ hoàn toàn và mẹ không có kinh nguyệt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, mẹ mang thai trong thời gian cho con bú có thể xảy ra nên việc áp dụng một biện pháp ngừa thai phù hợp cũng cần thiết trong thời gian này.
Giúp trẻ thông minh hơn: Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ có chỉ số IQ cao hơn trong thời thơ ấu. Điều này là do sữa mẹ giàu HMO, một thành phần giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột và mang đến cho trẻ hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Khoa học đã chứng minh hệ tiêu hóa khỏe mạnh giúp tăng cường sự liên kết thần kinh, làm cho não hoạt động tốt hơn, từ đó trẻ thông minh hơn. Ngoài ra, sữa mẹ còn giàu DHA, thành phần quan trọng nhất cho sự phát triển trí não của trẻ.
Giúp trẻ gần gũi với mẹ hơn: Mẹ cho con bú tạo ra sự gần gũi về thể chất, bao gồm việc tiếp xúc da thịt và giao tiếp bằng mắt. Điều này giúp tạo ra sự gắn kết, khiến bé gần gũi với mẹ hơn và mang đến cảm giác an tâm hơn cho trẻ.
Nguồn : https://vnexpress.net/loi-ich-khi-nuoi-con-bang-sua-me-4439062.html
